Innovatieve techniek voor darmoperaties met PerfusiX Imaging

Darmkanker is een van de meest voorkomende kankersoorten. Vaak worden tumoren verwijderd via een knoopsgatoperatie. Wereldwijd krijgt 8-10% van de patiënten een aantal dagen na de operatie last van ‘naadlekkage’. De plek waar de stukken darm gehecht zijn, raakt lek en de inhoud van de darm komt in de buikholte terecht. Met alle ernstige gevolgen van dien, zoals ernstige ontstekingen, heroperatie, IC-opname en soms zelfs overlijden. Hessel Bouma, directeur van LIMIS Development: “Dat is vreselijk voor patiënten en enorm frustrerend voor de chirurgen.”

Doorbloeding in beeld brengen

De oplossing klinkt logisch: goed doorbloede weefsels hechten beter aan elkaar dan delen waarin de doorbloeding minder is. Daarom is het belangrijk dat chirurgen, na het weghalen van een tumor, twee stukken darm aan elkaar hechten die allebei goed doorbloed zijn. Het grote probleem? Het is niet met het blote oog zichtbaar of een stuk darm wel of niet goed doorbloed is.

Innovatiestrategie vanuit de operatiekamer

Het probleem kwam aan het licht tijdens een reeks interviews die Bouma hield met chirurgen, in 2014. Bouma was, na een carrière bij Fokker, Philips en het UMCG, door het MCL en de chirurgen gevraagd om eens te komen praten over het opzetten van een innovatiestrategie. Bouma: “Het MCL liep toen al voorop op het gebied van minimaal invasieve chirurgie. Ze wilden graag meer innovatie rondom al die kennis.” Uit de gesprekken met de chirurgen bleek een diepe frustratie over de fikse complicaties na darmoperaties. Daar zou een oplossing zeer gewenst zijn.

Inzicht door lasers en algoritmen

Die oplossing ligt in laser speckle contrast imaging. Met behulp van lasers en algoritmen is het mogelijk om heel kleine bewegingen vast te leggen. De beweging van bloedcellen bijvoorbeeld. Via de laparoscoop waarmee de chirurg de operatie verricht, brengt PerfusiX Imaging de doorbloeding in beeld. Met dit inzicht kan de chirurg beter bepalen waar hij de darm doorsnijdt en later weer hecht, voor optimale genezingskansen. Een goed idee, dat perfect aansluit bij de transitie van zorg naar duurzame gezondheid.

Experimenteren en herschrijven

Het klinkt eenvoudig, maar het is het resultaat van vele jaren testen, schaven, opnieuw beginnen en weer testen. Bouma: “We begonnen heel houtje-touwtje: met een bloeddrukband stopten we de bloedtoevoer in de hand van mijn collega en keken toen of we dat zagen via de camera. Dat lukte!” Dus werd het experiment, na goedkeuring door de ethische commissie, voortgezet in de operatiekamer. Bouma: “We zagen he-le-maal niks. De beweging van de darmen bij iedere hartslag was te aanwezig om de kleine bewegingen van de bloedcellen te zien. Een enorme teleurstelling. De software is toen herschreven om die grote bewegingen te kunnen negeren.”

Subsidie Valorisatie

Dat lukte en de eerste fase van het onderzoek was geslaagd. De kosten voor het hierop volgende onderzoek en de ontwikkeling van het productconcept – Lapvas genaamd – werden voor 35% gesubsidieerd door het SNN, met de subsidie Valorisatie. Bouma: “De subsidieaanvraag kreeg de volle 100 punten van het SNN. Dat was nog nooit vertoond. Het laat zien dat dit echt een heel degelijk en breed gedragen project is, waarmee veel leed, maar ook mensenlevens en geld bespaard kunnen worden. Ik ben dan ook heel trots op het team, dat vol passie werkt om dit voor elkaar te krijgen.” Ook de provincie Fryslân en aandeelhouders dragen bij aan PerfusiX Imaging.

Bredere toepassingen

Samen met ZiuZ uit het Friese Gorredijk werkt het team op dit moment aan het tweede prototype van het product. Dat wordt eind 2022 verwacht. Daarna nog medische certificatie en dan met PerfusiX Imaging de wereldwijde markt op. Precies op tijd, want er is al veel interesse in de innovatie. Bouma voegt toe: “Niet alleen voor darmoperaties, want ondertussen komen chirurgen ook hiernaartoe om te praten over bredere toepassingen. Het laat zien dat er aan deze techniek echt veel behoefte is.”

Dit project draagt bij aan een van de doelstellingen uit het Europese subsidieprogramma EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling): de overgang van zorg naar (duurzame) gezondheid.