Zo smaakt Drenthe: van boer tot bord in eigen streek
Wat als je precies weet waar je eten vandaan komt? Wie je brood bakt, wie je asperges teelt, wie je smaak geeft op het bord? Dubbel Drents verbindt boeren, bakkers, winkels, organisaties en consumenten in een korte voedselketen, met volop aandacht voor lokale kwaliteit en beleving.
Met steun van verschillende subsidies groeit het initiatief gestaag door. Het platform staat, en straks doet héél Drenthe mee. “Het mooie is: iedereen wint erbij," zegt coördinator Jan van Goor. "De boer, de bakker en uiteindelijk gewoon jij en ik.”
Zuidwolde, 2011
Een zaal vol geïnteresseerden, een lezing over duurzaam coöperatief ondernemen, en een groep ondernemers die na afloop meteen mogelijkheden zag. “Hier moeten we iets mee,” klonk het. Jan van Goor van Gebiedscoöperatie Zuidwest-Drenthe herinnert het zich goed. “We zijn toen gaan onderzoeken of er animo was voor samenwerking.”
Jan Reinder Smeenge en zijn koeien.
Die bleek er zeker. Al langer was er de wens naar herkenbaar eten van dichtbij. Geen anonieme supermarktschappen, maar boeren die je kent en bakkers om de hoek. Zo kwam de korte keten vanzelf in beeld. Met steun van de Agrarische Natuur Drenthe (AND) startte het eerste project: een akkerbouwer, vijf bakkers en een molenaar sloegen de handen ineen.
Samen bakten ze brood van graan van eigen grond. “Zo begon het: met een paar bakkers,” zegt Jan. “Later werden het er vijftien à twintig.” Het brood kreeg een naam die bleef plakken: Dubbel Drents. Want Drentser dan dit wordt het niet. Hier geteeld, gemalen én gebakken. Een korte keten in zijn puurste vorm. En dat smaakte naar meer. Net als die naam.
Zes ton asperges, graag
Maar wel uit Drenthe. Terwijl het broodproject groeide, diende het volgende zich aan. Groentesnijder Greens & Salads uit Meppel kreeg van een grote klant uit Hoogeveen, Distrivers, de vraag: kunnen jullie zes ton asperges leveren, lokaal geteeld? “Eén teler kon dat niet aan. Maar met drie of vier samen lukt het wél,” zegt Jan.
"Samenwerken om wél aan de vraag te voldoen" - Marlous Rosegaar, Gebiedscoöperatie Zuidwest-Drenthe
En precies daar zit de kracht van de korte keten. “Samenwerken om wél aan de vraag te voldoen,” vult collega Marlous Rosegaar aan. Het werkte. En hoe. Inmiddels draait het aspergeproject al zeven à acht jaar en leveren Drentse telers elk jaar zo’n negen ton.
Project Dubbel Drents
De korte keten leeft, zoveel is duidelijk. “Maar dan wil je op een gegeven moment ook overzicht,” zegt Jan. “Een centrale plek waar alles samenkomt.” Dankzij een LEADER-subsidie voor Zuidwest-Drenthe bouwde de Gebiedscoöperatie in 2023 daarom het platform Dubbel Drents.
"We willen Drenthe zichtbaar maken door anderen te versterken" - Marlous Rosegaar, Gebiedscoöperatie Zuidwest-Drenthe
Tijdens het traject onderzochten Jan en Marlous succesvolle streekmerken in Nederland. “Wat maakt ze succesvol? En wat kunnen wij daarvan leren?”, aldus Jan. “Zo ontdekten we dat een stichting beter bij ons past dan een coöperatie,” zegt Marlous. “We hoeven niet zelf te verkopen. We willen Drenthe zichtbaar maken door anderen te versterken, dáár ligt onze rol. De rest laten we graag over aan de ondernemers.”
En dus brengt de site producenten, verkooplocaties en routes samen. “Het is hét platform voor lokale producten geworden,” zegt Marlous. “Voor consumenten, producenten én toeristen.” Ondernemers zijn blij dat ze vindbaar zijn op één centrale plek. Of dat ook direct tot meer afzet leidt? Dat ligt vooral aan de ambities van de ondernemer zelf, aldus Marlous. “Niet iedereen wil groeien; sommigen hebben hun afzet al rond. Maar het biedt ook kansen op beleving: workshops, proeverijen, evenementen.” Jan: “En je ziet zichtbare kruisbestuiving tussen ondernemers.” En de naam? “Dubbel Drents is gebleven,” zegt Jan. “Want wat voor het brood gold, geldt voor alle producten: in Drenthe verbouwd én verwerkt. Dubbel dus. En ja, het klinkt ook gewoon lekker.”
Van LEADER naar later
Wat begon als lokaal initiatief, smaakte naar meer. “LEADER was een mooie start,” zegt Jan, “maar Zuidwest-Drenthe is maar een stukje van de puzzel. We wilden verder, provincie breed.” De provincie tipte de Europese EIP-subsidie Samenwerken aan innovatie EIP Drenthe – en die aanvraag werd in 2024 goedgekeurd. Met deze subsidie ondersteunt Europa samenwerkingen die vernieuwende oplossingen ontwikkelen en testen om de landbouw en daarmee ook de voedselketen duurzaam en toekomstbestendig te maken. De opgedane kennis en ervaringen moeten ook toepasbaar zijn op andere plekken, zodat het effect verder gaat dan de provinciegrenzen.
“LEADER was een mooie start, maar Zuidwest-Drenthe is maar een stukje van de puzzel. We wilden verder, provincie breed.” - Jan van Goor, Gebiedscoöperatie Zuidwest-Drenthe.
Met steun van de EIP-subsidie onderzoeken ze hoe de Dubbel Drents Pantry dorpen zonder supermarkt kan voorzien van streekproducten.
Marlous: “Daardoor kunnen we het platform verdiepen én verbreden. Het gaat om het hele systeem achter de korte keten. En dat moet straks zelfstandig kunnen draaien.” Jan: “We onderzoeken nu in zeven gemeenten: wat is er lokaal, wat willen mensen en wat kunnen we nog toevoegen?”.
Zo’n toevoeging is bijvoorbeeld de Dubbel Drents Pantry. “Een onbemand winkeltje,” legt Marlous uit. “Ondernemers leveren hun producten zelf aan en bepalen hun prijzen. Jij haalt daar eieren, kaas of jam, wanneer het jou uitkomt. Met een app open je de deur. Makkelijk, eerlijk en dichtbij.”
Binnen de EIP-subsidie onderzoekt het team de haalbaarheid van dit concept. En welke locaties in Drenthe daar geschikt voor zijn. “Denk aan dorpen waar supermarkten verdwenen zijn en waar ook geen streek- of boederijwinkel in de buurt zit. Draagvlak in de omgeving is het belangrijkst.”
Het netwerk achter het platform groeit ondertussen van onderop. “Vijf agrariërs hebben zich als eersten aangesloten,” zegt Jan. “Zij trekken inmiddels weer anderen mee. Zo ontstaat er lokaal draagvlak. En we betrekken ook horeca, retail en consumenten. Alles met één doel: Drenthe op de kaart zetten, duurzaam én lokaal.”
Voorbij het eigen erf
Marlous Rosegaar en Jan van Goor van Gebiedscoöperatie Zuidwest-Drenthe.
“Boeren zijn van nature sterk gericht op hun eigen erf en werken niet vanzelfsprekend met andere sectoren samen,” zegt Marlous. “In die verbinding kunnen wij als Dubbel Drents echt iets betekenen.” Inmiddels zijn er al meer dan 220 ondernemers aangesloten en het worden er steeds meer. Jan: “Op de kaart op de site zie je precies wie waar zit, van boer tot bakker.”
Bovendien past Dubbel Drents perfect bij de groeiende interesse in lokaal en vers. “Dat is geen hype, maar een blijvende beweging,” zegt Marlous. “Mensen willen weten wat er op hun bord ligt en van wie. Ze kiezen bewust, voor duurzame alternatieven en echte verhalen.” Jan: “Het platform laat zien: lokaal is niet klein, maar juist krachtig.”
De volgende oogst
“We zetten in op 800 deelnemers straks,” zegt Jan. “Als je heel Drenthe bekijkt, is dat haalbaar. En het doel is helder: een platform dat straks op eigen benen kan staan.” Dat vraagt om draagvlak en eigenaarschap. “We onderzoeken of de ondernemers gezamenlijk het platform kunnen dragen, ook financieel.
Jan Reinder Smeenge.
Zo kunnen we de website draaiende houden en kennisbijeenkomsten organiseren,” vertelt Marlous. “Over hygiëne, seizoensgroente, samenwerking; alles wat hoort bij een korte keten die werkt.”
Weerstand is er soms ook. “Sommigen zien ons als concurrent,” zegt Jan. “Maar dat zijn we niet. We nemen niets over, we verbinden juist. Dat moeten we goed blijven uitleggen.” Daarom trekt Jan nu door de provincie: om het verhaal te delen en mensen te betrekken. Op 15 september 2025 trapten ze de nieuwe fase af, samen met alle betrokkenen. Niet in een zaaltje, maar óp het erf van een van de deelnemers. Want dáár ligt de kracht: op het land, tussen de mensen, en straks op je bord
Dit project werd gestart met steun van de subsidie LEADER Zuidwest-Drenthe (voor de ontwikkeling van het platform), vanuit het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3). Het wordt verder versterkt via de subsidie Samenwerken aan innovatie EIP. De subsidie komt voort uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB 23-27). De ambitie van dit Europese subsidieprogramma is om een landbouw te stimuleren die economie, boer en leefomgeving verbindt. Het programma creëert daarmee draagvlak, maatschappelijke acceptatie én ondersteunt de noodzakelijke omslag naar kringlooplandbouw en de klimaatopgave.